U mitrovačkoj lokalnoj samoupravi ne postoji
posebno ovlašćeno lice za davanje informacija od javnog značaja, a neki
direktori novinarima čak želeli i da naplate tražene informacije – U Inđiji
odgovor na sva pitanja u roku od 48 sati

Većina žitelja
Sremske Mitrovice ne zna za postojanje Zakona o slobodnom pristupu
informacijama od javnog značaja, saznali smo u anketi koju smo sproveli na
ulicama najvećeg sremskog grada. Da je to zaista tako, svedoči i činjenica da
malo ko poseže za ovim Zakonom, što su nam potvrdili i u Policijskoj upravi
Sremska Mitrovica. Kako smo saznali, u ovoj instituciji postoje dva službenika
zadužena za odnose sa javnošću, ali oni do sada nisu primili nijedan zahtev od
građana ili novinara, koji bi se pozivao na Zakon o slobodnom pristupu
informacijama. U lokalnoj samoupravi ne postoji posebno ovlašćeno lice za
davanje informacija od javnog značaja, nego su za to zaduženi načelnici opštinskih uprava, sekretar
Skupštine i opštinski javni pravobranilac. Opštinske javne uprave postupile su
u skladu sa Zakonom o slobodnom pristupu informacijama, te su početkom ove
godine objavile informator o radu državnih organa. Informator sadrži podatke o
nadležnosti opštinskih organa i opštinskih uprava, podatke o budžetu, zatim
pregled poslova organizacionih jedinica opštinskih uprava sa opisom usluga koje
se neposredno pružaju zainteresovanim licima, te imena izabranih, postavljenih
i imenovanih lica u organima opštine. Informator je dostupan u elektronskom
obliku, na zvaničnoj internet prezentaciji mitrovačke opštine. U toku prošle
godine najčešće tražene informacije od javnog značaja u opštinskim organima,
kako se navodi u informatoru, postavljane su Opštinskoj upravi za obrazovanje i
kulturu. Traženi su podaci o brojnom stanju učenika u osnovnim i srednjim
školama na području opštine, zatim podaci o stručnom kadru u tim školama, o
sredstvima koja su im odobrena mimo budžeta, kao i o statističkim podacima o
broju upisanih đaka u prvi razred osnovne škole. Opštinskoj upravi za opštu
upravu i zajedničke poslove traženi su podaci o ugovoru između Opštinske uprave
i privatnog preduzeća "Protektor", koje je zaduženo za obezbeđivanje
opštinske zgrade, a primili su i zahtev za izdavanjem dokumenata: pravilnika o
sistematizaciji i unutrašnjoj organizaciji radnih mesta i pravilnika o platama.

Škakljiva pitanja o direktorskim zaradama

Neki izvori tvrde
da je najveći broj pitanja koja su postavljana dolazila od pripadnika Srpske
radikalne stranke. Tako je nedavno, doduše kao odborničko, postavljeno pitanje
o trošenju sredstava samodoprinosa pri nabavci i kupovini ploča za gradski trg.
To je tema o kojoj se ovih dana priča u gradu, ali upravo neznanje o
mogućnostima korištenja Zakona o slobodnom pristupu informacijama od javnog
značaja, bio je razlog zašto niko od građana to pitanje nije postavio
nadležnima, iako svi imaju pravo da znaju kako se troše narodne pare. Građani
to svoje pravo ne koriste, prvenstveno zbog neupućenosti, saznali smo u našoj
anketi. Ovim Zakonom najčešće se koriste novinari. Tako su, zbog nemogućnosti
da zvanične odgovore dobiju na drugi način, pozivajući se na ovaj zakon,
"Sremske novine" u proteklom
periodu tražile podatke od nekoliko javnih preduzeća. Škakljiva pitanja
odnosila su se na visinu zarada direktora u tim javnim preduzećima, kao i na
sklapanje nekih poslovnih ugovora. Nadležni su te odgovore, iako nerado, davali
u zakonski predviđenom roku. Iako se u informatoru jasno navodi da su
"obaveze plaćanja naknade za izdavanje kopije dokumenata koji sadrži
traženu informaciju oslobođeni novinari, kada kopiju dokumenata zahtevaju radi
obavljanja svog poziva", sa time nisu do kraja upoznati ni oni koji su u
obavezi da te informacije daju. Tako se novinarki naše kuće nedavno dogodilo da
je, sada već bivši direktor jednog mitrovačkog javnog preduzeća, traženu
informaciju o visini njegove zarade hteo da naplati. Od troška nas je spaslo
samo to što smo tog dana "imali sreće, mada se to neće desiti i naredni
put", kako je rekao dotični direktor.

Inđija – primer dobre prakse

Za razliku od
Sremske Mitrovice, u Inđiji je pristup
informacijama od javnog značaja olakšan, ne samo zbog PR službi koje u svim
javnim preduzećima građanima svakodnevno stoje na usluzi, nego prvenstveno
uvođenjem "Sistema 48". To je jedina opština u Sremu u kojoj građani
mogu da pitaju bukvalno sve, od toga kada će biti promenjena sijalica u njihovoj
ulici, pa do toga kako se troše budžetske pare. Pitanja se mogu postavljati
usmeno, telefonom na broj "kol centra", pismeno, mejlom ili sms – om,
a odgovor stiže najkasnije u roku od 48 sati. Tako zahvaljujući "Sistemu
48", koji je kopiran iz američkog grada Baltimora, građani nisu primorani
da koriste Zakon o dostupnosti javnih informacija, jer je Opština postala pravi
servis građana.

Ovaj Zakon u praksi proletos je u Šidu "isprobao" i tamošnji
Opštinski odbor G 17 plus. Naime, članovi ove stranke tražili su podatke o
visini dnevnica i putnih troškova koje je sa blagajne Narodne skupštine podigao
predsednik šidske opštine Mita Avramov, koji je inače i narodni poslanik. Tako
su saznali da je na ime dnevnica i naknada za korišćenje sopstvenog vozila u
protekloj godini Mita Avramov podigao nešto više od 900.000 dinara. Tačnije, na
ime dnevnica isplaćeno mu je 235.846 dinara, a na ime putnih troškova 671.860 dinara. Ništa
tu ne bi bilo sporno, jer mu pomenuti iznosi i pripadaju, baš kao i
svakom drugom poslaniku. Međutim, u Šidu mnogi tvrde da poslanik Avramov nije
koristio vlastito vozilo za odlazak na sednice skupštinske sednice u Beograd,
već da je odlazio automobilom Opštine Šid, te da su i opštinskom vozaču uredno
isplaćivane dnevnice kada je vozio
gradonačelnika.